بزرگداشت ویتوریو دسه تا

ویتوریو دسه‌تا در 15 اکتبر سال 1923در شهر پالرمو، پایتخت جزیره سیسیل متولدشد. اززمان جوانی سخت علاقمند به عکاسی، نقاشی و مسائل اجتماعی بود ولی آرمانگرایی و نظریه پردازی نمی‌کرد و باصطلاح «اهل عمل» بود . در سال 1953 بعنوان کمک کارگردان و دستیار در نگارش سناریو با ژان پل شانوا در ساخت و پرداخت فیلم روستای جـادویی که در منطقه چفالو تهیه می‌شد همکاری نزدیک داشت . بعدها با ویتو پاندولفی در کارگردانی فیلم مستند عید پاک در سیسیل همکاری کرد. درسالهای 55- 1954 شش مستند مهم خود را یکی پس از دیگری در جزیره سیسیل ساخت که عبارتند از: فصل شمشیر ماهی‏، جزایرآتش، معدن گوگرد، عید پاک در سیسیل، دهاقین دریا و تمثیلی از زر. وی طی سال‌های 59 ـ 1958 چهار مستند مهم دیگر خود  را می‌سازد:  قایق‌های ماهیگیری در سیسیل ، چوپانان اورگوزولو و  یک روز در بارباجا در جزیره ساردنی و فراموش شدگان ‌درکالابریا. در همین سال دست به کار تولید و کارگردانی اولین فیلم بلند سینمایی خود می‌شود و راهزنان اورگوزولو را می‌سازد که سند محکم و معتبری در باره ‌یک پدیده سیاه اجتماعی در جامعه ایتالیاست: یاغی‌گری ، راهزنی و گروگانگیری به عنوان جوابی به ظلم و ستم نظام حاکم و فقر فرهنگی و اجتماعی. دسه‌تا این فیلم را در نهایت آزادی و استقلال کامل می‌سازد و بلافاصله مجله مهم و معتبر «کایه دو سینما» که در آن روزگـار ارگان رسمی کارگردانان و منتقدین «موج نو» فرانسه است از این فیلم بعنوان «تنها کشف مهم سینمایی در جشنواره بین‌المللی ونیز 1961» نام می‌برد. این فیلم درجشنواره ونیـز جایزه معروف بهتـرین اثـر اول را باتـفاق آراء کسب کـرد . سال‌ها بعد دومین فیلم سینمائی خود مرد شقه شده (1966)، برنده جایزه مجله معتبر فیلم کریتیکا در جشنواره ونیز و سپس فـرستاده (1969) را به اتمـام می‌رساند. بعد از دو فیلم اخیرکه تفاوت‌های تماتیک و ساختاری بسیار فراوان با یکدیگر دارند، در دهه 1970 همکاری خود را با تلویزیون ایتالیا(RAI) آغاز می‌کند و به تولیـد محصولات تلویزیونی می‌پردازد . نتیجه این همکاری اثر معروف وی خاطرات یک معـلم(1973) است که توفیق فوق‌العـاده‌ای نزد تماشاچیان و منتقدین می‌یابد. دسـه‌تا در این اثـر با صـداقت و جسارتی در خور تحسین و با زبان و ساختاری آزاد و رها از دغدغه‌ها و قید و بند‌های تلویزیونی با تلفیقی بسیارموفق و چشمگیرازسینمای مستند (بی‌واسطه) و سینمای دکوپاژ شده ، اثری بسیار مهم و ماندگار بوجود می‌آورد. این فیلم رکورد تماشاچی تلویزیـونی ـ تا مـرز پانزده میلیـون نفرـ را به دست می‌آورد که تا آن زمان در ایتالیا کم سابقه بوده و بحث‌ها وجنجال‌های فراوانی در مورد شیوه‌ های کاربرد تلویزیون ومسائل و موضوعات مربوط به تعلیم و تربیت در سطح جامعه ایتالیا را سبب می‌شود. دسه تا سالها بعد مجددا به سینمای مورد علاقه خود که نگاهی اجتماعی وحقیقت طلب دارد باز می‌گردد و موضوعات روز را با جهان بینی خاص خود به فیلم بر‌می‌گرداند. از جمله مهمترین آثار وی در این مقطع سیسیل بازیافته(1981) و در کالابریا (1993) هستند. دسه‌تا جوایـز مهـمی را از جشنواره‌ های مهـم دنیـا دریافت کرده و بعنوان یکی از آزاده‌ترین بازماندگان اصیل مکتب  نئورئالیسم از شهرت ، اعتبار و احترام کم‌ نظیری برخوردار است.